zaterdag 21 juni 2008

Onverdraagzaamheid

'Wat mij het meest opvalt is dat onverdraagzaamheid, of vooringenomenheid, een constante is in het leven van mensen die zichzelf als zeer deugdzaam beschouwen. Vaak is onverdraagzaamheid een grote smet op een voor de rest nobele en vriendelijke persoonlijkheid. We kennen tal van mensen die nagenoeg volmaakt zijn maar die - opeens - menen dat ze ergens gelijk in hebben en daardoor hun verstand verliezen.
Dat deugdzaamheid en onverdraagzaamheid "samengaan" is een van de treurigste problemen van de mensheid en de samenleving. (...)
Geen ondeugd, begeerte, gierigheid, wellust of roes is erger dan een onverdraagzame natuur.
In haar vermogen om het leven bitter te maken.
Om gemeenschappen en relaties kapot te maken.
Om gezinnen te ontwrichten.
Om mannen en vrouwen hun houvast te ontnemen.
Om de jeugd van haar enthousiasme te beroven.
Om, kortom, ellende voort te brengen, is de onverdraagzaamheid zonder weerga.
Kijken we naar de oudste broer [uit de parabel van de Verloren Zoon] die onberispelijk, vlijtig en geduldig is en die zijn verantwoordelijkheiden kent. We geven hem alle lof voor zijn deugdzaamheid. (...)
'Hij werd woedend', lezen we, 'en wilde niet naar binnen gaan.' Wat een invloed zal dit gedrag wel niet op zijn broer, de verloren zoon, hebben gehad ! En hoeveel verloren zonen worden er niet buiten het koninkrijk Gods gehouden door dit soort liefdeloze mensen die beweren tot dat rijk te behoren ! (...)
Als de onverdraagzame niet opnieuw geboren wordt en niet alles wat hij onbespreekbaar acht van zijn lijstje schrapt, dan kan hij niet - kan hij gewoon niet - het rijk der hemelen binnengaan.'

Het boek 'De hoogste gave' van Paulo Coelho is een bewerking van een overweging van Henry Drummond over de bekende brief van Paulus : 'Had ik de liefde niet, ik zou niet meer zijn dan een dreunende gong of een schelle cimbaal', over de liefde dus.
Paulus schrijft : 'De liefde is geduldig en vol goedheid. De liefde kent geen afgunst, geen ijdel vertoon en geen zelfgenoegzaamheid. Ze is niet grof en niet zelfzuchtig, ze laat zich niet boos maken en rekent het kwaad niet aan, ze verheugt zich niet over het onrecht maar vindt vreugde in de waarheid. Alles verdraagt ze, alles gelooft ze, alles hoopt ze, in alles volhardt ze.'
Als uitdagende beschrijving kan dit tellen, zeker als het onze belangrijkste eigenschap zou moeten zijn.

Conclusie ? Ik kan ze niet uitstaan, onverdraagzame mensen...

Op internet - natuurlijk - vond ik de volledige tekst van Henry Drummond ('The Greatest Thing in the World'). Ik geef er hierna een stukje uit, je zal het onmiddellijk herkennen, Paulo Coelho heeft niet veel meer gedaan dan het wat eigentijds maken.

'The next ingredient is a very remarkable one: Good Temper. "Love is not easily provoked." Nothing could be more striking than to find this here. We are inclined to look upon bad temper as a very harmless weakness. We speak of it as a mere infirmity of nature, a family failing, a matter of temperament, not a thing to take into very serious account in estimating a man's character. And yet here, right in the heart of this analysis of love, it finds a place; and the Bible again and again returns to condemn it as one of the most destructive elements in human nature.
The peculiarity of ill temper is that it is the vice of the virtuous. It is often the one blot on an otherwise noble character. You know men who are all but perfect, and women who would be entirely perfect, but for an easily ruffled, quick-tempered, or "touchy" disposition. This compatibility of ill temper with high moral character is one of the strangest and saddest problems of ethics.'

zaterdag 14 juni 2008

De Toverberg - Thoman MANN

Gisteren lees ik in De Standaard van vrijdag 13 juni, bijlage Letteren :

1. op pagina 3, een interview met Bea Cantillon

'Mijn roots liggen in Noord-Italië, ik vertoef graag in de Alpen. Daar ga ik alleen wandelen en op een mooie plek sla ik een boek open. Het is schitterend om net daar De Toverberg van Thomas Mann te lezen, een interessant boek over een sanatorium in de Zwitserse bergen, over leven en dood van de erg goed geschetste personages.'

2. op pagina 13, een recensie van Nergensman van P.F. Thomese

'Nergensman is onherhaalbaar. De voorgaande alinea's waren een poging om de veelheid van het zelfportret te herleiden tot een schets, maar het laat nog zoveel buiten beeld : de schoonheid van voetbal, de ontmaskeren van god als amoebe in een sloot in de buurt van Edam, het belang van Thomas Manns De Toverberg, een ontroerend portret van overleden collega-auteur Louis Ferron en ga zo maar door - die veelheid is niet samen te vatten.'

3. op pagina 15, een recensie over 'Grijze zielen' van Philippe Claudel, door Rik Torfs

'Mijn favoriete personnage is zonder twijfel procureur Pierre-Ange Destinat. In zijn engelachtige voornaam schuilt een breekbaarheid die hij zijn leven lang dient te verstoppen. Hij is een burger, en dus uit hij zijn gevoelens niet, zeker niet in een provincienest waar haast niemand van zijn stand te vinden is. Het begin van de Eerste Wereldoorlog. Het waren overal in Europa zowat de nadagen van de bourgeoisie, een sfeer die je ook kan proeven in De Toverberg van Thomas Mann, of briljanter nog, in Bekentenissen van een burger van Sándor Márai.'

Dat noem ik nu iets wat alleen kan voorvallen op een vrijdag de dertiende. Dit kan niet georchestreerd zijn. Ik ga het boek opzoeken in de bibliotheek, ik ben bijna verplicht nu om het te lezen, dat is duidelijk.

---

Enkele weken na het schrijven van het voorgaande praat ik met Annemarie Coebergh over Thomas Mann en zijn boek De Toverberg. Ze herinnert me eraan dat de school in ons dorp sedert enkele jaren een naam heeft gekregen, waar ze vroeger gewoon 'gemeenteschool' heette. De naam is... De Toverberg.


zaterdag 7 juni 2008

Stop all the clocks












Stop all the clocks, cut off the telephone,
Prevent the dog from barking with a juicy bone,
Silence the pianos and with muffled drum
Bring out the coffin, let the mourners come.

Let aeroplanes circle moaning overhead
Scribbling on the sky the message He Is Dead,
Put crepe bows round the white necks of the public doves,
Let the traffic policemen wear black cotton gloves.

He was my North, my South, my East and West,
My working week and my Sunday rest,
My noon, my midnight, my talk, my song;
I thought that love would last for ever: I was wrong.

The stars are not wanted now: put out every one;
Pack up the moon and dismantle the sun;
Pour away the ocean and sweep up the wood.
For nothing now can ever come to any good.

Gedicht van W. H. Auden, met als titel 'Funeral Blues'

Gisterenavond laat toevallig de tweede helft van 'Four Weddings and a Funeral' nog eens gezien op TV. In deze film wordt tijdens een begrafenis dit gedicht voorgedragen. Het had me opnieuw getroffen, en nu was ik genoeg bij de pinken om de naam van de auteur snel te onthouden.

Auden heeft het in 1936 geschreven, oorspronkelijk met een strofe meer. Deze versie met vier strofen is blijkbaar het meest bekend. Hierna zet ik enkele vertalingen in het Nederlands. Ook bij ons is gedicht blijkbaar populair (al is die term voor zo'n gedicht misschien minder gepast).


Begrafenis blues

Stop alle klokken, snijdt de telefoonlijn door.
Verhinder de hond van blaffen met een sappig been.
Breng de piano's tot zwijgen en breng met gedempt geroffel
De kist naar buiten, laat de treurenden komen.

Laat vliegtuigen boven het jammeren omcirkelen.
Krabbelend in de lucht, het bericht "Hij is dood."
Leg omfloerst bogen om de witte halzen van de publieke duiven.
Laat de verkeerspolitieagenten zwarte katoenen handschoenen dragen.

Hij was mijn noorden, mijn zuiden, mijn oosten en westen.
Mijn werkweek en mijn zondagsrust.
Mijn middag, mijn middernacht, mijn klankbord, mijn lied;
Ik dacht dat de liefde voor altijd zou blijven duren: ik was verkeerd.

De sterren zijn nu niet gewild; zet iedereen buiten.
Pak omhoog de maan in en ontmantel de zon.
Giet de oceaan leeg en ruim al het hout weg;
Voor niets kan nu, ooit tot iets goed komen.

Vertaling : Dario - Gent


Zet alle klokken stil

Zet alle klokken stil, zet het gerinkel af!
Deel vette kluiven uit, zodat geen hond meer blaft;
Sluit de piano, sla de trom en draag
De kist naar buiten, mensen treur vandaag.

Schrijf in het hemelblauw een tekst, heel groot
Met witte vliegtuigletters: HIJ IS DOOD;
Doe alle duiven van de stad een rouwband om hun nek,
En laat verkeersagenten surveilleren in jaquet.

Hij was mijn noord, mijn zuid, mijn west, mijn oost,
Mijn werken door de week, mijn ’s zondagstroost;
Mijn overdag, mijn nacht, mijn woord, mijn lied
Liefde voor eeuwig, dacht ik – maar zo was het niet.

Ik hoef geen sterren meer, laat ze vergaan,
Vernietig ook de zon, doe weg de maan;
Giet leeg de oceaan en kap het woud,
Want er is niets dat nu zijn waarde nog behoudt.

Vertaling: Arie van der Krogt


Stop al de klokken

Stop al de klokken, snijdt de telefoon af,
Voorkom met een sappig bot dat de hond blaft,
Sluit de piano’s en met gedempte trom
Draag de kist naar buiten, rouwenden, kom!

Laat vliegtuigen rondvliegend jammerend hun nood
Al krabbelend de boodschap Hij is Dood
Doe om de nekken van de duiven zachte kragen
Laat de agenten zwart katoenen handschoenen dragen

Hij was mijn Noord, mijn Zuid, mijn Oost en West
Mijn werkweek en het weekend dat mij restte
Mijn dag, mijn nacht, mijn woord, mijn lied
Ik dacht liefde duurt eeuwig; helaas niet

Sterren zijn nu ongewenst, doof ze zonder pardon
Pak de maan in en ontmantel de zon
Giet de oceaan weg en veeg op het woud
Wat er is niets meer dat nu ooit nog waarde behoudt

Vertaling Sandra van Rosmalen