Twee zussen, niet getrouwd, wonen samen. U kent er misschien ook wel een paar. Hoe gaat dat, als ze iemand uitnodigen om te blijven eten?
Bekende zussen zijn Marta en Maria. Tweeduizend jaar geleden beschreef Lucas wat er gebeurde toen Jezus bij hen werd uitgenodigd. Nog steeds is het een verhaal dat weerstand opwekt, zeker bij wie graag mensen ontvangt.
Op hun reis ging Hij een dorp in. Een vrouw, Marta genaamd, ontving Hem. Zij had een zuster die Maria heette. Die kwam aan de voeten van de Heer zitten en luisterde naar zijn woorden. Marta had het heel druk met bedienen. Ze ging naar Jezus toe en vroeg: ‘Heer, laat het U koud dat mijn zuster mij alleen laat bedienen? Zeg haar dat ze mij komt helpen.’ De Heer gaf haar ten antwoord: ‘Marta, Marta, je maakt je bezorgd en druk over van alles, maar slechts één ding is nodig. Maria heeft het beste deel gekozen en dat zal haar niet worden ontnomen.’
Wat opvalt is dat Marta op de eerste plaats staat: het is Marta die Jezus ontvangt. Het is Marta die een zus heeft. Zelfs het huis is van Marta (in de Franse tekst staat: une femme du nom de Marthe le reçut dans sa maison). De toon is gezet.
De positie van Marta brengt blijkbaar bepaalde verplichtingen mee: ze had het heel druk met bedienen, ze werd er helemaal door in beslag genomen (accaparée staat er in het Frans) . En vanaf dat ogenblik loopt het mis.
Het zorgen voor eten en drank is geen vrije keuze, het is voor Marta een verplichting. Ze is er van overtuigd dat het zo hoort, het zo moet. Als je gasten ontvangt moet er eerst gewerkt worden, dat is de regel die Marta volgt.
En er is nog een regel die hoort bij het ontvangen van gasten in het huis van Marta. Haar zus moet helpen bij het werk van bedienen, bij de zorg voor eten en drank. Marta neemt het initiatief, Maria helpt, zo hebben ze elk hun plaats.
Bovendien is het ook de gewoonte dat de gast alle aandacht geeft aan de vrouw die ontvangt, aan Marta dus.
Je ziet de bui dus al hangen: Marta doet wat ze moet doen, maar de twee andere personages gedragen zich niet volgens haar de regels. Dat is voor haar erg lastig. De taakverdeling is zo opgebouwd dat elk een deel van de lasten moet dragen. Dat patroon - het is niet eerlijk dat ik méér lasten zou moeten dragen dan jij - evenredigheid - is voor Marta blijkbaar zeer belangrijk. En niet alleen voor haar: de meeste mensen leven en werken volgens dat patroon.
Marta wordt boos, ze is haar blijdschap bij het ontvangen van een gast totaal vergeten. Ze is niet alleen boos op haar zus, ze is zelfs boos op de gast zelf. Ze stuurt hem een verwijt: Laat het u koud dat mijn zuster mij alleen laat bedienen? De vreugde om een gast te mogen ontvangen is totaal verdwenen.
Jezus kan moeilijk anders dan er iets op te zeggen: Je maakt je bezorgd en druk over vele dingen, maar slechts één ding is nodig.
Wat zou dat dan wel zijn, dat één ding? Aandacht voor de gast. Dat was Marta even vergeten. Ze maakte zich druk over haar positie, over de regels die zij wél volgde maar de anderen niet.
Gastvrijheid toont zich op verschillende manieren. De gast iets te eten en te drinken geven, dat is één manier. Luisteren naar zijn verhaal is een andere manier. Uiteindelijk is het de bedoeling dat de gast alle aandacht krijgt, centraal mag staan.
De vertaling in het Frans van het woord gast is hetzelfde als van het woord gastheer: hôte. Misschien geeft ons dat een hint: er is pas echte gastvrijheid als de gast ook een beetje de heer mag zijn, de gast-heer.
Het schilderij is van Jan Vermeer van Delft, olie op doek, 1654-55
Misschien vind je de volgende teksten ook interessant :
Geen opmerkingen:
Een reactie posten