Gisteren sprak ik met iemand over enkele zaken die niet goed lopen. Ze was teleurgesteld, zei ze me. Het was voor ons een gelegenheid om over de redenen voor die teleurstelling door te praten: het gebrek aan eerlijkheid, aan transparantie. Maar we brachten het gesprek ook even op een ander niveau, door te filosoferen over het gevoel teleurstelling, waar dat vandaan komt.
Ik herinner me nog sterk mijn teleurstelling in de late jaren 80, toen we na 1400 km rijden eindelijk bij ons vakantiehuisje aan de Spaanse kust toekwamen. Het was helemaal niet wat ik er van verwacht het, niet gezellig of mooi gelegen, maar spartaans, oud, in een doodgewone straat. Ik was plots doodop en leeg. Kenmerkend voor de teleurstelling is dat de verwachting niet ingelost wordt.
Teleurstelling is een milde reactie op een niet ingeloste verwachting. Er is al een gedeeltelijke aanvaarding in te vinden. Misschien is dat de verklaring waarom de teleurstelling als emotie vandaag niet zo vaak voorkomt. We moeten tegenwoordig immers op onze strepen staan, onze eisen stellen. Service-levels moeten gerespecteerd worden, afspraken moeten nagekomen worden. Vandaag is het not done om teleurgesteld te zijn, je bereikt er niets mee.
Teleurstelling is voor wie niet in staat is voor zijn rechten op te komen. Woede, opstandigheid, dat zijn in deze tijden meer geschikte gevoelens. Middelmatigheid, ongemak en fouten mag je niet aanvaarden. Teleurstelling is dan een te zwakke reactie. Zo klinkt het vandaag.
Teleurstelling is niet meer in de mode, want aanvaarding is het ook niet meer. We gaan uitsluitend voor het beste, voor het perfecte. Wat daar niet aan beantwoordt willen we niet, gooien we weg. Of we verzetten ons en eisen het recht op om boos te zijn, om te klagen.
Die houding is misschien eigentijds, maar ik denk niet dat ze tot veel goeds leidt. Onze samenleving mag dan al technisch zeer gevorderd zijn, niets is onfeilbaar en zeker de mens zelf niet. Klagen en boos zijn : er wordt wel eens gezegd dat het oplucht, maar ik heb nog geen enkel boek gevonden dat stelt dat klagen een goede manier is om een gelukkig en gezond mens te worden...
Teleurstelling is daarmee voor mij plots een aantrekkelijk alternatief. Woede en boosheid zijn moeilijker te beheersen en leiden vaak tot onaangepast en ongewenst gedrag. Woede kan natuurlijk een sterke motor zijn naar verandering, maar het vereist veel zelfkennis en inzicht. Teleurstelling lijkt me dan meer werkbaar. Er is geen totale weigering om de situatie te aanvaarden, maar toch ook geen passieve aanvaarding. Teleurstelling ligt zowat halfweg woede en passieve aanvaarding. Er is het gevoel dat er iets aan de situatie zou moeten veranderen, maar tegelijk staat de deur van de aanvaarding open.
En uiteindelijk zal de aanvaarding vaak de enige uitweg zijn. Veel klagen leidt tot ontevredenheid en verzuring, en we zijn het er over eens dat onze maatschappij een hoge graad van verzuring heeft bereikt.
Maar als u het mij niet eens zou zijn, weet dan dat ik zelfs niet teleurgesteld zal zijn...
Misschien vind je de volgende teksten ook interessant :
Geen opmerkingen:
Een reactie posten