Enkele dagen geleden kwam een ernstig geval van pesten op het werk aan het licht. In onder meer De Standaard van vrijdag 19 november werd het beschreven en met foto's bewezen. De krant had ook Roger Blanpain, gepensioneerd professor arbeidsrecht, om zijn mening gevraagd. Op de vraag 'Hoe kan het dat collega's mekaar zoiets aandoen?' antwoordt Blanpain:Het zit ingebakken in de menselijke natuur, zoals discriminatie van mensen met een andere huidskleur. Vergeet niet dat mensen van de apen afstammen.
Het zit ingebakken in de menselijke natuur. Is dat wel zo?
De vraag 'zijn mensen van nature goed?' is van alle tijden. Meestal was het antwoord: neen. Want de bewijzen van het tegendeel zijn overweldigend. De geschiedenisboeken zijn immers gevuld met oorlog, geweld en moord. Daarom zijn de opvoeding en de maatschappelijke omgeving zo belangrijk. Die moeten de mensen brengen tot beschaafd gedrag.
De wetenschap is echter stilaan tot het inzicht gekomen dat mensen niet van nature agressief en egoïstisch zijn, integendeel. De mensheid zou zichzelf al lang uitgeroeid hebben indien het wél zo was. Ook de apen onder elkaar zijn niet van nature agressief.
Mensen zijn van nature bekommerd om elkaar, zij hebben een natuurlijke aanleg om zich in te leven in mekaar. Daar zorgen onder meer de spiegel-neuronen in onze hersenen voor. Die zorgen ervoor dat wij lachen als we anderen zien lachen, of dat wij wenen als we anderen zien wenen.
Van alle levende wezens zijn de mensen de meest sociale. Jeremy Rifkin schrijft in zijn boek The Empathic Civilization:
We are both a cooperative and competitive animal. But it is the former sensibility that is wired to our biology and that sets the ground rules. We are, first and foremost, a social species. (...)Findings provide a growing body of evidence that we are empathic by nature and that altruism is the most mature expression of our empathic regard for others.
Freud is al een tijdje dood (september 1939), maar zijn pessimistische opvattingen over de mens leven nog steeds. Blijkbaar is het veel gemakkelijker om een pessimistische visie over de mens te verdedigen. Daarmee kunnen de leiders van het volk immers hun gebruik van macht en onderdrukking rechtvaardigen. En hun eigen a-sociaal gedrag...
Misschien vind je de volgende teksten ook interessant :
4 opmerkingen:
Op zich zelf is de vraag of de mens van nature goed wel leuk maar eigenlijk niet zo interessant, voor beide aannames is de interessanter vraag waar dan dat "kunstmatige" (als tegenhanger van natuurlijke) gedrag vandaan komt.
Dat de wetenschap tot het inzicht gekomen dat mensen niet van nature agressief en egoïstisch zijn (bron?) verklaard nog niet wat er in oorlogen gebeurd. Ook al zijn alle mensen empathisch en altruïstisch dan nog kan dat binnen de eigen blijven en daar kan het fout gaan.
Volgens mij is de vraag of de mens van nature goed is een vraag zoals de vraag of het half lege glas vol of leeg is. Mensen die vol zeggen zijn optimisten en die schijnen langer te leven, dus ja, misschien maar beter ervan uit gaan dat mensen van nature goed zijn maar eigenlijk denk ik dat het in het midden ligt.
Mooi van Anoniem
De 'bron' van mijn bewering dat de wetenschap tot het inzicht is gekomen dat mensen niet van nature agressief en egoïstisch zijn is - zoals vermeld in de blog zelf - het boek 'The Empathic Civilization' van Jeremy Rifkin. Hij citeert vele tientallen wetenschappers. Een samenvatting van het boek in animatievorm kan je bekijken op YouTube (http://youtu.be/l7AWnfFRc7g)
(>800.000 views!)
Ik denk dat het wel van belang is te weten of de mens biologisch uitgerust is voor meelevend en invoelend gedrag (empathie). De evolutie van de mensheid toont hoe we steeds meer empathie vertonen tegenover onze medemensen. Slavernij, vierendelen en brandstapel zijn onaanvaardbaar geworden. Zo kunnen meer voorbeelden aangehaald worden.
Omdat dit altruïsme in onze natuur zit, is de conclusie dat we deze aanleg steeds verder ontwikkelen via opvoeding en cultuur. Deze evolutie hoeft niet te stoppen.
Als onze empathie daarentegen niet in onze genen zou zitten, maar uitsluitend via opvoeding en cultuur aangescherpt wordt, dan is er mogelijk wel een limiet in deze evolutie.
Ik veronderstel immers dat het haalbaarder is om iets dat al van nature aanwezig is verder te laten ontwikkelen en groeien, dan omgekeerd een agressieve en egoïstische aanleg om te buigen naar empathie.
Ik schreef in eerdere blogs dat het gedrag van 'bullebakken' vandaag vaak als 'normaal' wordt beschouwd. We zullen stilaan tot het besef komen dat dit soort gedrag 'afwijkend', zelfs 'pathologisch' is, omdat het niet in overeenstemming is met onze natuur.
Dat mensen empathisch zijn staat voor mij buiten kijf maar de Youtube video geeft naar mijn idee geen grond om aan te nemen dat mensen niet van nature agressief en egoïstisch zijn. Ik ben bang dat empathie, zoals ik eerder schreef, toch makkelijk beperkt blijft tot een groep: community, land, ras, godsdienst etc. Ik geloof ook dat "Iedereen kan martelen" al hoewel ik me (gelukkig) nog niet kan voorstellen dat dat ook voor mij zou gelden.
Ik geloof niet zo in zwart-wit waarheden, zelfs de grootste misdadiger heeft empathie en ook Nelson Mandela zal agressieve en egoïstische trekjes hebben.
Ja, slavernij, vierendelen en brandstapel zijn zo goed als onaanvaardbaar geworden maar wie zegt dat dit voor eeuwig is? Ja, ook ik ben van mening dat het de laatste tientallen jaren vooruit lijkt te gaan maar bijna alle processen hebben periodes van groei en dan een plotselinge crash. Het Romeinse Rijk is ook een keer ten onder gegaan.
Misschien zijn ook alleen de methodes verfijnt, we bombarderen tegenwoordig met onbemande vliegtuigen, productie wordt verplaatst naar de plek waar de arbeidskosten het laagst zijn en de inkomensongelijkheden lopen verder op en op.
Verder snap ik niet het belang van empathie in onze genen, ook als het geheel een resultaat van opvoeding en cultuur was dan zie ik niet waarom er een limiet aan zou zitten...
Een reactie posten