'Eerbied staat een trap hoger dan respect. Respect voel je voor andere menselijke wezens. Eerbied voel je voor wat jou als mens te boven gaat. Sommigen voelen eerbied voor god, je kan eerbied voor ideeën voelen, voor het idee van wat hoort te zijn - het streven naar een wereld die beter is dan de wereld die we kennen. Grote kunst kan ons vervullen met eerbied, kunst kan een blik geven op een andere wereld. Eerbied is belangrijk omdat het ons nederig maakt. We hebben dat nodig. De verlichting geeft mensen een gevoel van hun eigen kracht. Dat was belangrijk na de middeleeuwen. De verlichting is vaak verweten dat ze arrogant was, dat ze mensen de illusie gaf dat ze alles konden - en kijk eens in welk ellende dat ons heeft gestort. Maar dat is een karikatuur. Geen enkele filosoof dacht zo. Als je hen opnieuw leest, merk je hoe vervuld ze waren van een gevoel van begrenzing, hoe overtuigd ze waren van de menselijke beperktheid. De grote denkers beseften zeer goed dat je voor een tegengewicht moet zorgen voor de hang naar eindeloze mogelijkheden.
Eerbied houdt ook een gevoel van dankbaarheid in. Het gevoel dat het leven een geschenk is. Dat houdt in dat we iets moeten teruggeven aan de wereld. De verplichtingen zijn groter dan wijzelf. We zullen ze nooit kunnen vervullen, we zullen de beste van alle werelden nooit bereiken. Gelukkig maar. (...)
Deze verkiezingen hebben bewezen dat mensen tegen alle verwachtingen in massaal gemobiliseerd kunnen worden, niet uit eigenbelang, niet voor hun portemonnee, maar voor een ideaal. (...)
Op 5 november schreef The Scotsman, de Schotse nationale krant, op haar voorpagina : 'Alles is mogelijk'. Mensen overal ter wereld praatten over hoop. Het was erg vergelijkbaar met toen de Berlijnse muur viel, of hoe internationaal gereageerd werd op de Franse revolutie. Wat helemaal onmogelijk had geleken, gebeurde plotseling. Een Afro-Amerikaan, zijn tweede voornaam is Hussein, kon het machtigste ambt ter wereld veroveren, gedreven door pure intelligentie en energie en door te appelleren aan the angels of our better nature, zoals hij Abraham Lincoln citeerde, en niet door in te spelen op onze angsten. Daarom was 5 november een uitzonderlijk universeel moment dat iedereen deed stilstaan.'
Susan Neiman (een Duits webadres !), in een interview in De Standaard der Letteren van vrijdag 16 januari. Neiman is - volgens Karel Verhoeven die het interview uitschreef - een pittige vrouw, roodgeverfde mond en ravenzwart haar, een activiste - zo links als ze ze ooit gemaakt hebben - die met een vet aangezet Joods-Amerikaans accent praat als ze zich opwindt. Neiman is ook een fijnzinnige filosofe. Ze zoekt in de filosofie een stevige basis waarop mensen van goede wil hun idealisme kunnen bouwen. En hé, merk ik op, ze is ook van 1955 !
Ze schreef het boek 'Morele helderheid' (originele titel : 'Moral clarity'). En krijgt er een vrij zeldzame vier sterren voor in DSL. Ik lees de recensie op de dag dat Obama de eed aflegt als 44ste president van de VS. Neiman zegt over Obama in het interview : 'Ik heb mijn boek geschreven als een oproep tot actie. Dat stopt niet nu we een deftige president hebben. Bij volgende edities zal ik er wel bij vermelden dat Obama getoond heeft hoe verlicht engagement mogelijk is.' Ik kon vandaag geen beter interview lezen. En het boek van Neiman - ik zie op tegen de 472 pagina's - moet Proxis zo vlug mogelijk leveren.
Maar eerst wil ik morgen de inauguratie-toespraak lezen van Obama. Mijn ouders hebben ze in real time gehoord en gezien op TV en ze kijken uit naar de gedrukte versie - indrukwekkend, zeggen ze. Of zou ik ergens op internet een gefilmde versie gaan zoeken ?
