Muzen en monsters

Deze week kwam er een blog van Havi Brooks in mijn inbox getiteld 'A very, very short guide to interacting with monsters'. Monsters - een ander woord voor de spoken die je 's nachts wakker houden (of wakker maken), of voor de kwelduiveltjes die je overdag voortdurend influisteren wat je toch zeker niet mag doen. Soms zijn het ook die kleine tirannen die je verplichten om in boosheid te ontvlammen als de goede zaak en de hogere waarden in gevaar blijken te zijn.

Iedereen heeft er wel enkele, hopelijk van de kleinere soort die slechts 'onaangenaam' zijn, voor zichzelf of voor de omgeving. In zes stukjes schrijft Havi over haar methode om met monsters om te gaan:

1. It's not a big deal that they exist. Tell them that.
   
2. Your monster always needs something from you.
   
3. Don't give your monster cookies unless you know he likes them.
   
4. There are ways to find out what your monster needs.
   
5. Don't forget to tell your monster what you need.
   
6. If you don't know what to do with your monster, just wait.

Ik raad natuurlijk aan om haar volledige tekst te lezen, dit is maar een samenvatting.

Ik vind het knap van Havi dat ze de kwelduivels - monsters - terug een naam geeft. Méér dan dat zelfs, ze geeft hen een eigen, apart bestaan. Mijn angst en mijn boosheid zijn geen deel van mij, ze zijn niet van mij zoals mijn hoofd of mijn voeten. Ze bestaan wel, en vinden het blijkbaar nodig om voortdurend bij mij te zijn. 

Er was een tijd dat engelen en duivels nog deel uitmaakten van de mensheid. Waarschijnlijk was dat vóór de wetenschap en de verlichting enkele honderden jaren geleden beslisten dat de mens het centrum van de wereld was, dat muzen en monsters slechts verzinsels waren, dat de mens zelf verantwoordelijk is voor zijn daden en gedachten.

Een besluit dat een ongelofelijke vooruitgang teweeg gebracht heeft. De mens kan zijn lot zelf in handen nemen, het zijn niet de engelen en de duivels die zijn pad bepalen. Goed, maar...

Op die manier kwam er wel een zware last op de schouders van de mensen. Je bent niet alleen verplicht om je leven zo goed mogelijk te leven, maar bovendien ben je zelf verantwoordelijk voor al het goede en kwade in je leven.  Wie succes heeft, heeft dat zelf bewerkstelligd.  Wie pech heeft, heeft dat zelf bewerkstelligd. Wie succesvol wil worden, moet daar zelf voor zorgen. Wie niet in de goot wil terechtkomen moet zelf de handen uit de mouwen steken. 

Een totaal ander wereldbeeld ! In de oude visie moest de mens alles maar ondergaan, in de nieuwe visie is de mens zelf verantwoordelijk.

Geen van beide is volledig juist of verkeerd natuurlijk. In de film hierna vertelt schrijfster Elizabeth Gilbert over het succes dat haar overkomt met haar boek 'Eat, Pray, Love'. In welke mate is ze zelf verantwoordelijk voor dit succes, vraagt ze zich af. Het is verlammend te denken dat je zelf volledig je succes in handen hebt. Ben je een genie, of 'heb' je een genie ?

Ergens in de film zegt Gilbert dat het belangrijk is dat je je werk zo goed mogelijk doet. Elke dag opnieuw. Als dan de muze komt, fijn ! Als de muze niet komt, ook goed. Maar je kan de muze niet dwingen. Doe je werk, en laat de rest je maar overkomen. De muze is niet van mij, de muze is soms bij mij. Niet omdat ik het wil.

Zoals de monsters, ze zijn niet van mij, ze zijn soms bij mij. Ik kan het niet kiezen.

Allebei, muze en monster, hebben ze onze dagelijkse aandacht nodig. Ze werken wel omgekeerd. Als de muze van mij geen aandacht krijgt, dan zal ze niet graag bij mij komen. Als het monster van mij geen aandacht krijgt, dan zal het niet graag bij mij weggaan.