dinsdag 23 november 2010

Fatsoenlijke mensen

Het pesten in het bedrijf Mactac blijft in de aandacht. In De Standaard van dinsdag 23 november worden vier pagina's gebruikt om verschillende aspecten te bespreken. Herman Van Goethem, hoogleraar geschiedenis aan de Universiteit Antwerpen, kijkt naar onze verbazing om het aandeel van de ACV-militant.
Uitgerekend een idealist die opkomt voor de belangen van de werknemers als groep! Verbazing alom. Alsof alleen ongeschoolden en onwetenden of ook satanische slechteriken tot zulks in staat zouden zijn.
Voor Susan Neiman is dit ook een zeer belangrijk inzicht. In haar boek Morele Helderheid. Goed en Kwaad in de 21ste eeuw citeert ze Hannah Arendt:
De treurige waarheid is dat het meeste kwaad gedaan wordt door mensen die helemaal nooit een besluit hebben genomen om slecht te zijn of kwaad te doen.
Ze citeert ook Primo Levi:
Het probleem is niet dat slechte mensen slechte dingen hebben gedaan, maar dat gewone mensen zulke dingen hebben gedaan.
Als fatsoenlijke mensen in onfatsoenlijke omstandigheden worden gebracht, zullen de meesten van hen zich onfatsoenlijk gedragen, schrijft Neiman.

Enkele dingen moeten hier onthouden worden:
  • Het kwade doen is niet voorbehouden voor slechteriken. Dat zou te gemakkelijk zijn, de wereld is niet verdeeld in goeden en slechten zoals in een sprookje.
  • Het gaat er niet om een etiket slecht of kwaad te kleven op een mens. De daden van een mens slecht noemen daarentegen is een andere zaak. Dit is een belangrijk onderscheid.
  • Onfatsoenlijke omstandigheden kunnen mensen brengen tot onfatsoenlijk gedrag. Zeker als ze in groep zijn. Aan onfatsoenlijke omstandigheden kan iets gedaan worden, moet iets gedaan worden. Hier ligt zeker een verantwoordelijkheid bij onszelf, en bij ieder die een verantwoordelijke functie heeft.
  • Wees niet te vlug van mening dat je nooit het kwade zal doen. Echte helden zijn zeldzaam, ook al vraagt het enkel maar om recht te staan en het gedrag te benoemen als kwaad.

Misschien vind je de volgende teksten ook interessant :
1 opmerking:

zondag 21 november 2010

De menselijke natuur

Enkele dagen geleden kwam een ernstig geval van pesten op het werk aan het licht. In onder meer De Standaard van vrijdag 19 november werd het beschreven en met foto's bewezen. De krant had ook Roger Blanpain, gepensioneerd professor arbeidsrecht, om zijn mening gevraagd. Op de vraag 'Hoe kan het dat collega's mekaar zoiets aandoen?' antwoordt Blanpain:
Het zit ingebakken in de menselijke natuur, zoals discriminatie van mensen met een andere huidskleur. Vergeet niet dat mensen van de apen afstammen.
Het zit ingebakken in de menselijke natuur. Is dat wel zo?

De vraag 'zijn mensen van nature goed?' is van alle tijden. Meestal was het antwoord: neen. Want de bewijzen van het tegendeel zijn overweldigend. De geschiedenisboeken zijn immers gevuld met oorlog, geweld en moord. Daarom zijn de opvoeding en de maatschappelijke omgeving zo belangrijk. Die moeten de mensen brengen tot beschaafd gedrag.

De wetenschap is echter stilaan tot het inzicht gekomen dat mensen niet van nature agressief en egoïstisch zijn, integendeel. De mensheid zou zichzelf al lang uitgeroeid hebben indien het wél zo was. Ook de apen onder elkaar zijn niet van nature agressief.

Mensen zijn van nature bekommerd om elkaar, zij hebben een natuurlijke aanleg om zich in te leven in mekaar. Daar zorgen onder meer de spiegel-neuronen in onze hersenen voor. Die zorgen ervoor dat wij lachen als we anderen zien lachen, of dat wij wenen als we anderen zien wenen.

Van alle levende wezens zijn de mensen de meest sociale. Jeremy Rifkin schrijft in zijn boek The Empathic Civilization:
We are both a cooperative and competitive animal. But it is the former sensibility that is wired to our biology and that sets the ground rules. We are, first and foremost, a social species. (...)
Findings provide a growing body of evidence that we are empathic by nature and that altruism is the most mature expression of our empathic regard for others.
Freud is al een tijdje dood (september 1939), maar zijn pessimistische opvattingen over de mens leven nog steeds. Blijkbaar is het veel gemakkelijker om een pessimistische visie over de mens te verdedigen. Daarmee kunnen de leiders van het volk immers hun gebruik van macht en onderdrukking rechtvaardigen. En hun eigen a-sociaal gedrag...


4 opmerkingen:

woensdag 17 november 2010

Uiterst dringend

Ja, ik geef toe dat ik minder leuke taken soms liever uitstel. Tegenwoordig heb ik er trouwens minder moeite mee om dat te erkennen. Ik ben tot het geruststellende inzicht gekomen dat zowat iedereen dat gedrag vertoont, in alle organisaties waar mensen samenwerken.

Maar dan zijn er plots zaken hoogdringend. Alles moet wijken voor de urgentie. Stuur een bericht naar de collega’s met de mededeling ‘dit is uiterst dringend’, en het is opmerkelijk hoe de wereld dan volledig verandert en in een andere modus gaat, met andere regels en kenmerken.

Wat meest opvalt is hoe eenvoudig het is om – in urgentiemodus – beslissingen te nemen. In normale modus is dat een moeilijke klus die we graag uitstellen. Want we moeten nadenken, onderzoeken, vergelijken, overleggen, opzoeken, rondvragen, en er blijven steeds een aantal onbekende factoren omdat je onmogelijk kan weten wat de toekomst zal brengen.

In urgentiemodus gaat het nemen van beslissingen vanzelf. Er is immers geen mogelijkheid meer om te overleggen of af te wegen. Je hebt het recht – de plicht zelfs – om nu onmiddellijk de beslissingen te nemen die jou het beste lijken. Je moet dus niet meer consulteren, toestemming vragen, alternatieven bestuderen. Tegenspraak is niet meer mogelijk. Alle twijfels vallen weg.

In urgentiemodus gaat alles ook plots flink vooruit. Er is actie, alles beweegt, de energie van iedereen komt boven, resultaten zijn snel zichtbaar, er gebeurt iets.

Dit zijn redenen genoeg voor vele managers om zoveel mogelijk in urgentiemodus te werken : het is veel gemakkelijker, lekker spannend, en het geeft macht. Dubbel plezier: eerst uitstellen, en daarna urgentiemodus. Leve het uitstellen !

Nee, toch maar niet, want zeer schadelijk. De kwaliteit van de last minute beslissingen en keuzes zal dikwijls pover zijn. Op korte termijn kom je er misschien mee weg, maar het globale project op lange termijn zal er onder lijden. De urgentiemodus geeft weliswaar veel macht aan de manager, maar hij ontneemt aan de medewerkers elke mogelijkheid om mee te denken en om vooruit te plannen. Ze moeten louter ondergaan en uitvoeren.

Ja, en dan ? Kunnen we het gesprek hierover misschien uitstellen tot later ?....


Misschien vind je de volgende teksten ook interessant :
Geen opmerkingen:

zondag 14 november 2010

Empathie

Vorige donderdag was het 11 november, een feestdag. Hoera, we moeten niet naar school of naar het werk. Een kans om iets anders te doen, keuze genoeg ! Er is het feest van Sint Maarten bijvoorbeeld, en de actie 11-11-11, en de Nationale Vrouwendag. Meest van al gingen mijn gedachten naar de Eerste Wereldoorlog (ik moet die met een hoofdletter schrijven) die op 11 november 1918 beëindigd werd.

Kerstavond 24 december 1914, de oorlog was bijna vijf maanden bezig. Het begon met Duitse soldaten die in de loopgraven kerstliederen zongen. Engelse soldaten verderop in hun loopgraven hoorden de liederen en begonnen ook te zingen. Wat later kwamen ze naar elkaar toe en verbroederden, gaven elkaar een hand, wisselden kleine geschenkjes uit (eten, tabak, drank). Het schieten stopte, de ganse nacht en op kerstdag. Dit gebeurde niet alleen in de streek van Ieper, maar op vele plaatsen aan het front, meer dan 100.000 soldaten zouden deelgenomen hebben. Het verhaal is verfilmd in Joyeux Noel in 2005. Google op Christmas Truce en je vindt vele foto's en teksten.

Telkens wordt onderlijnd dat het een waargebeurd verhaal is. Omdat het zo uitzonderlijk is voor een oorlog. We willen geloven dat het waar is. Waarom willen we dat ? Waarom grijpt het ons zo aan ? In zijn boek The Empathic Civilisation schrijft Jeremy Rifkin:
The men at Flanders expressed a far deeper human sensibility - one that emanates from the very marrow of human existence and that transcends the portals of time and the exigencies of whatever contemporary orthodoxy happens to rule. We need only ask ourselves why we feel so heartened at what these men did. They chose to be human. And the central human quality they expressed was empathy for one another.
Al die soldaten kozen ervoor om menselijk te zijn. Mensen willen mekaar niet doden, ook soldaten niet. In wezen zijn mensen om mekaar bekommerd.

Misschien vind je de volgende teksten ook interessant :
Geen opmerkingen:

donderdag 4 november 2010

De hemel op aarde

In het maandblad van Pasar van november staat een interview met Gentenaar Luc De Vos, zanger van de groep Gorki, en van het liedje Mia. 'Waar gaat Luc De Vos op vakantie?' is één van de vragen. Hij antwoordt:
Dat is een moeilijke vraag. Ik ga graag op reis als het niet al te ver is. Ik ben onlangs naar Bourgondië geweest. Dat is voor mij de hemel op aarde. Zoiets moois heb ik van mijn leven niet gezien. Bourgondië is het toppunt van de beschaving. Daar is de westerse beschaving ontstaan. Alles wat wij kennen is in Frankrijk of Italië uitgevonden. Alles wat wij nu doen, vindt daar zijn oorsprong. Ik voel dat wij van daar afstammen, als ik daar rondloop.
Wij weten dat al twintig jaar maar durfden het niet zo luidop zeggen. Dankjewel daarom, Luc De Vos.

Wat verder in het interview geeft hij toe dat er geen plekken op deze aarde zijn waar hij graag nog naartoe wil.
Nee. Ik zou eerder zeggen: laat het gerust. Er is blijkbaar ook al toerisme op de Noord- of Zuidpool. Maar laat die alstublieft met rust. Fotografeer het eens met een sateliet, maar ga er niet naartoe. Je moet niet alles gezien hebben. Dat is mijn mening. Laat ongerept wat ongerept is.
Hij noemt dat een filosofische houding. Terecht. Je kan nooit alles gezien hebben, zelfs al zou je alle geld en alle tijd van de wereld hebben. Die onrust kan je dus maar beter op iets anders richten. En wat je dan al gezien zou hebben is maar beperkt. Je hebt dat unieke uitzicht immers gezien in de zomer, bij zonnig weer. Maar niet in de lente als je meer bloemen ziet, of in de winter als er sneeuw is. Of in de herfst, als er een fijne regen valt met lichtgrijze wolken. Zelfs de regen van gisteren is anders dan die van vandaag. Ik ben blij dat ik dat gezien heb.

Misschien vind je de volgende teksten ook interessant :
Geen opmerkingen:
Abonneren op: Posts (Atom)