De nacht doorkomen met elkaar

Gij die weet hoe broos
en bijna niets twee mensen zijn,
en dat hun hart onrustig is
en onbestendig als het weer.
Gij die hen toegekeerd hebt
naar elkaar,
opdat zij niet meer half zijn,
onbestemd en onvervuld,
leer hen verstaan het dodelijk geheim
dat liefde lijden is,
dat geven leven doet.
Geef hen de tijd
elkaar te kennen en te troosten,
blaas hun hartstocht aan,
maak hen geduldig
en oneindig lief,
dat zij de nacht doorkomen
met elkaar.

Een tekst van Huub Oosterhuis, die ik gevonden heb in de gebedskalender van dit jaar van Kerk en Leven. Ik heb de tekst niet gevonden, hij was geplaatst op de achterkant van de 13de februari, zodat je hem leest bij de start van Valentijnsdag.

In onze Chiro-tijd waren we al fan van Oosterhuis. Nu heeft zich dat meer uitgediept, een mens van 20 kan de diepte van deze tekst niet peilen.

Een tekst vol wijsheid en enkele welgekozen metaforen. De kern is wat er komt na 'opdat', het echte doel van mensen is dat zij niet meer half zijn, onbestemd en onvervuld. Of positief gezegd, dat mensen héél zijn, vervuld en hun bestemming kennen en kunnen gaan. Dat is een levenswerk! Ik vermoed - ben eigenlijk zeker - dat ieder in zijn diepste die wens meedraagt. Maar misschien al lang - de realiteit van het leven... - als utopisch heeft opgeborgen. Toch nodig ik de lezer uit om even te bedenken wat het zou kunnen zijn: héél zijn, niet half, vervuld, en uw bestemming kennen, weten en gaan.

En als ik Oosterhuis goed lees, dan denk ik dat hij zelfs beweert dat je dat enkel kan bereiken met twee, in relatie, toegekeerd naar elkaar. Als je twee ruwe stenen in een pot dooreenschudt, dan krijg je uiteindelijk twee mooie gladde stenen. Dat lukt nooit als je in de pot maar één steen doet...

Het grootste deel van de tekst wijst echter op de bijna onoverkomelijke moeilijkheden om zover te geraken: mensen zijn broos, hun hart is onrustig en onbestendig (als het weer ! ook zo wisselvallig, en je kan er niet altijd op betrouwen...). Er staan ook nog zware woorden in de tekst: dodelijk, liefde is lijden, troosten. Het geeft de indruk een calvarie te zijn.

Ook de laatste zin ! Ik heb hem als titel boven deze blog gezet, ook al is de originele titel anders: 'Behoed de liefde van de geliefden'. De nacht doorkomen met elkaar lijkt sterk op De nacht doorbrengen met elkaar, maar is het natuurlijk niet. De nacht is een metafoor voor alle donkere en moeilijke dagen (en nachten) die je in de relatie doormaakt. Het woord doorkomen wijst ook al op ontij en moeilijkheden, als je een periode moet doorkomen dan is dat duidelijk geen plezierige tijd. Gelukkig staan er die twee laatste woorden van de zin, van de hele tekst: met elkaar. Alleen geraak je er niet door.

Wat je moet doen

Wie zou er nog een relatie willen starten als dat het parcours blijkt te zijn ? Gelukkig heeft Oosterhuis ook in de tekst het geheim verklapt hoe het toch kan lukken. Hij noemt het een dodelijk geheim, omdat het op het eerste gezicht onmogelijk is, omdat je er van kapot denkt te gaan. Het geheim is: geven. Oosterhuis zegt: het geheim ... dat geven leven doet.

Dat is natuurlijk teveel betekenis in één woord samengevat, maar toch. Bij nader toezien kan geven inderdaad een wegwijzer zijn. Want Oosterhuis heeft er niet bijgeschreven: op voorwaarde dat, alleen als, tenzij jij... Onvoorwaardelijk geven dus, dat doet leven.

Hoe moet je zijn

Tenslotte is er iets dat Oosterhuis toewenst aan de geliefden : dat ze de tijd krijgen (en nemen ?) om elkaar te kennen. We denken zo snel dat we de ander kennen, ons oordeel is (te) snel gemaakt: hij/zij IS.

Ook: dat ze de tijd krijgen om elkaar te troosten. Tenslotte wenst hij dat ze oneindig lief zijn en geduldig. Karaktereigenschappen waarvoor je inderdaad een steuntje in de rug kan gebruiken. Want er kunnen zoveel redenen zijn (denken we toch) om kwaad te zijn en ongeduldig.

De boodschap, onverpakt, is: wees oneindig lief en geduldig, en geef onvoorwaardelijk.

Zo klinkt het plat, maar gelukkig is er een wijze woordkunstenaar als Oosterhuis.

Ik heb dit geschreven - naar aanleiding van Valentijn - voor alle koppels waar het nu nacht is, en voor alle koppels die nog niet weten dat er een nacht zal komen.