Vuur in het benzinestation

'De duidelijke les van LTCM (*) was dat een hefboom van 25 dollar beleggingen voor elke dollar kapitaal zeer gevaarlijk is. Een beleggingsverlies van 4 procent is voldoende om je volledige kapitaal op te vreten.'

'Zes jaar na LTCM waren de lessen vergeten. De grote Amerikaanse beurshuizen vroegen en bekwamen in 2004 de mogelijkheid om ongelimiteerd schulden aan te gaan, 'to free up excess capital', heette dat. Ene Henry Paulson was toen als topman van Goldman Sachs de drijvende kracht achter die wetswijziging. Vier jaar later ontplofte het hele systeem wegens de extreme hefboomwerking van de zakenbanken en moest dezelfde Paulson als minister van Financiën het financieel systeem met 750 miljard dollar te hulp snellen. Ondertussen liet diezelfde Paulson zijn oude concurrent Lehman Brothers failliet gaan. Waarom moest precies Lehman verdwijnen? Het beurshuis nam inderdaad onverantwoorde risico's, maar deed niet zoveel anders dan de concurrenten die wel werden gered. Het directe resultaat was een complete ontwrichting van het vertrouwen.'

'Bij de traditionele grootbank spreek je van een hefboom van 10 tegen 1. Ironisch genoeg heeft meer bankreglementering met Bazel I & II-normen tot meer hefboomwerking geleid. Bazel schreef voor dat het eigen vermogen afgebouwd mocht worden naarmate de kredieten een hogere rating hadden. Dat systeem werkt goed als de bankiers hun risico's goed kunnen inschatten. Maar het heeft geleid tot de huidige fatale combinatie: een hoger risico dan verwacht, gekoppeld aan een hogere hefboom dan verantwoord was.'

(*) Long-Term Capital Management (LTCM) was een hedgefonds dat spectaculair failliet ging in 1998, ondanks verschillende Nobelprijswinnaars aan het roer.

Stefan Duchateau in een interview in De Tijd van vrijdag 13 februari. Duchateau was tot voor kort Voorzitter van het Directiecomité van KBC Asset Management. Nu werkt hij bij Argenta en is ook docent Risicobeheer aan de HUBrussel.

Zelden lees je helder beschreven waar het in de bankwereld echt is misgelopen. Banken kunnen geld creëren, 10 op 1 zegt Duchateau. Als een bank 1000 in bezit heeft, kan ze tot 10.000 leningen geven (geld creëren). Uit ervaring is gebleken dat dat nog net veilig genoeg is, nooit wordt immers alle geld tegelijk opgevraagd bij de bank. En als het spannend wordt is er nog altijd de Nationale Bank, of zijn er bevriende (?) banken waar het tekort tijdelijk kan geleend worden. Dat het normale scenario toch kan mislopen is vorige herfst voldoende aangetoond.

Als de verhouding van 1 op 10 versmalt tot 1 op 25 (!), en als er dan bovendien steeds grotere risico's gezocht worden - omwille van de hogere opbrengst op korte termijn - , dan wordt het spelen met vuur in een benzinestation.